Η συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στις τότε Ευρωπαϊκές Κοινότητες, είναι αφορμή να αναστοχαστούμε για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο χρόνο και για τη θέση της χώρας μας σε αυτή. Και το αβίαστο συμπέρασμα είναι απόλυτα θετικό. Γιατί, άλλοτε με πισωγυρίσματα και άλλοτε με θαρραλέα βήματα εμπρός, συχνά δε μέσα από τις κρίσεις της, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά. Η Ευρώπη συνιστά πλέον μια κοινότητα δημοκρατικών αρχών και αξιών, μια φωτεινή νησίδα ασφάλειας, προόδου, αλληλεγγύης και ευημερίας για τους λαούς της.

Το πλήγμα της πανδημίας υπήρξε συμμετρικό καθώς καμία περιοχή της Ευρώπης δεν έμεινε ανεπηρέαστη στη μεγαλύτερη μεταπολεμική οικονομική ύφεση. Ωστόσο, οι επιπτώσεις παρουσιάζονται ασύμμετρες. Οι πρώτες μετρήσεις καταγράφουν μία σημαντική διεύρυνση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Μία σειρά παραγόντων εξηγούν τις παρατηρούμενες αποκλείσεις και ταυτόχρονα υποδεικνύουν την κατεύθυνση των ζητούμενων παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή τους.

Συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια καθοριστική στιγμή για την εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών, την οικονομική ανάπτυξη και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Η χώρα μας αποτελεί πλέον συστατικό μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Από το καλοκαίρι ξεκινά η εισροή σημαντικών πόρων από τα κοινοτικά προγράμματα με στόχο την ανάκαμψη, την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας σε βάθος επταετίας και η βασική προτεραιότητα είναι η κάλυψη του επενδυτικού κενού και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε τί όμως διαφέρουν το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ ως προς τις διαδικασίες, την απορρόφηση, την κατανομή σε κλάδους και περιφέρειες; Ποιά είναι τα πρώτα έργα που ξεκινήσουν και ποιός ο ρόλος ο τραπεζών; Ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, απαντά στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», αναλύοντας το σχεδιασμό και τη φιλοσοφία των δύο προγραμμάτων.

Τα ευρωπαϊκά κράτη μαζί με τη βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων που φέρνει η επέκταση της εφαρμογής των προγραμμάτων εμβολιασμού στον γενικό πληθυσμό, προετοιμάζουν τη φάση της ανάταξης των οικονομιών τους.

Οι στοχευμένες δημόσιες δαπάνες και η μόχλευση των ιδιωτικών πόρων σε δυναμικούς τομείς (πράσινες επενδύσεις, ψηφιοποίηση), συνδυαστικά με την προώθηση μεταρρυθμίσεων σε καίρια οικονομικά πεδία, είναι σε θέση να επιταχύνουν σημαντικά τους δυνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το Next Generation EU είναι η απάντηση της ΕΕ και ιστορικά το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πακέτο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η κρίση της πανδημίας του COVID-19 βύθισε τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε μία πρωτόγνωρη ύφεση. Η ανάταξη της οικονομίας δεν θα είναι αυτόματη, θα απαιτήσει στοχευμένες εθνικές πολιτικές, μεγάλης κλίμακας επενδύσεις αλλά και συντονισμένη δράση ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Σε αντίθεση με την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2009/2010, απέναντι στον κορωνοϊό η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξε άμεση και αναλογική.

Καθώς «η ανάταξη των εθνικών οικονομιών μετά το τέλος της πανδημίας δεν θα είναι αυτόματη θα απαιτήσει βραχυπρόθεσμα την εφαρμογή μιας στρατηγικής covid τουλάχιστον για τα επόμενα δύο έτη, όσο και τη διατήρηση μίας μίνιμουμ ευελιξίας στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα όπως αυτή που ισχύει σήμερα και μέχρι το τέλος του 2021 λόγω πανδημίας», ανέφερε ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ μιλώντας στο αγγλόφωνο newsletter Athens Digest.

Η πανδημία COVID-19 οδήγησε στον αναγκαστικό περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας με δραματικές επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες. Ο τερματισμός της κρίσης θα αφήσει τις εθνικές οικονομίες βαριά πληγωμένες. Καθώς εξελίσσεται το δεύτερο κύμα της πανδημίας, έχουν ήδη γίνει φανερές οι διαφορετικού τύπου και έντασης επιπτώσεις της στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους θα καθορίσει τη δυναμική της οικονομικής ανάταξης την επόμενη μέρα.

H πανδημία COVID-19 βύθισε σε βαθιά ύφεση τα εθνικά κράτη, τα οποία αναγκάστηκαν να επιβάλουν βαρείς περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητά τους. Η αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων θα οριστικοποιηθεί με το τέλος της υγειονομικής κρίσης και την επιστροφή στην ομαλοποίηση της οικονομικής ζωής. Αυτό προϋποθέτει την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών με κατεύθυνση τη συνέχιση της αποτελεσματικής στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, προκειμένου να «κρατήσουν το κεφάλι έξω από το νερό» σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και να θέσουν τις βάσεις για τη δυναμική ανάταξη της οικονομίας την επαύριον της πανδημίας.

Σε τροχιά υλοποίησης είναι το νέο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021 – 2027 με τη συνολική δημόσια δαπάνη των νέων Προγραμμάτων να ανέρχεται στα περίπου 26,7 δισ. ευρώ, ενώ η συνολική κοινοτική συμμετοχή υπολογίζεται στα 21,2 δισ. ευρώ. Τα Περιφερειακά Προγράμματα παραμένουν και στη νέα περίοδο δεκατρία, ενώ ενισχύονται όλα σημαντικά στη χρηματοδότησή τους, από 17% έως 85%. Σημειώνεται ότι πλέον το 1/3 των συνολικών πόρων της περιόδου 2021-2027 κατανέμεται στις ελληνικές περιφέρειες σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να αντιστρέψει το βαρύ αποτύπωμα της κρίσης και την ένταση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.

Στους λόγους για τους οποίους η προσπάθεια ανασυγκρότησης της οικονομίας ξεκινάει από καλή αφετηρία ώστε το 2021 να τεθούν οι βάσεις μιας βιώσιμης και δυναμικής ανάπτυξης για την οικονομία αναφέρεται σε άρθρο του ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτρης Σκάλκος που δημοσιεύθηκε στον “Ελεύθερο Τύπο”.

Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης συνιστούν για τη χώρα μας μία μοναδική ευκαιρία. Μας δίνεται η δυνατότητα να καλύψουμε ένα σημαντικό μέρος του επενδυτικού κενού της οικονομίας των τελευταίων χρόνων και να στηρίξουμε χρηματοδοτικά μία δέσμη μεταρρυθμίσεων που θα μας επιτρέψουν να τροχοδρομήσουμε στις ράγες μιας δυναμικής και βιώσιμης ανάπτυξης. το βαθμό που οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης συνδυαστούν με τους επίσης αυξημένους πόρους του νέου ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027 και μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στις διαρθρωτικές υστερήσεις της οικονομίας, δεν θα ήταν υπερβολικό να  μιλήσουμε για ένα σχέδιο Μάρσαλ που μπορεί να αλλάξει τη μορφή της χώρας.