Το πλήγμα της πανδημίας υπήρξε συμμετρικό καθώς καμία περιοχή της Ευρώπης δεν έμεινε ανεπηρέαστη στη μεγαλύτερη μεταπολεμική οικονομική ύφεση. Ωστόσο, οι επιπτώσεις παρουσιάζονται ασύμμετρες. Οι πρώτες μετρήσεις καταγράφουν μία σημαντική διεύρυνση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Μία σειρά παραγόντων εξηγούν τις παρατηρούμενες αποκλείσεις και ταυτόχρονα υποδεικνύουν την κατεύθυνση των ζητούμενων παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή τους.
Η Πολιτική Συνοχής αποτέλεσε διαχρονικά το κύριο εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων και την ενίσχυση της οικονομικής αποτελεσματικότητας στις ευρωπαϊκές περιφέρειες. Η χώρα μας στις τελευταίες δεκαετίες ωφελήθηκε πολλαπλώς από τους πόρους της πολιτικής συνοχής. Με την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων αναβαθμίσαμε τις υποδομές μας, εκσυγχρονίσαμε την δημόσια διοίκηση, ενισχύσαμε τις κοινωνικές δομές και στηρίξαμε μεγάλο αριθμό επιχειρηματικών σχεδίων. Η σημερινή Ελλάδα είναι πλέον μια σύγχρονη χώρα και οι κοινοτικές μεταβιβάσεις συνέβαλαν καθοριστικά σε αυτό.
Η πανδημία COVID-19 οδήγησε στον αναγκαστικό περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας με δραματικές επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες. Ο τερματισμός της κρίσης θα αφήσει τις εθνικές οικονομίες βαριά πληγωμένες. Καθώς εξελίσσεται το δεύτερο κύμα της πανδημίας, έχουν ήδη γίνει φανερές οι διαφορετικού τύπου και έντασης επιπτώσεις της στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους θα καθορίσει τη δυναμική της οικονομικής ανάταξης την επόμενη μέρα.
H πανδημία COVID-19 βύθισε σε βαθιά ύφεση τα εθνικά κράτη, τα οποία αναγκάστηκαν να επιβάλουν βαρείς περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητά τους. Η αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων θα οριστικοποιηθεί με το τέλος της υγειονομικής κρίσης και την επιστροφή στην ομαλοποίηση της οικονομικής ζωής. Αυτό προϋποθέτει την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών με κατεύθυνση τη συνέχιση της αποτελεσματικής στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, προκειμένου να «κρατήσουν το κεφάλι έξω από το νερό» σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και να θέσουν τις βάσεις για τη δυναμική ανάταξη της οικονομίας την επαύριον της πανδημίας.
Η ελληνική οικονομία έχει πλέον τροχοδρομήσει στις ράγες της ανάπτυξης χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο εκτροχιασμού. Είναι όμως εξίσου σημαντικό να αναπτύξει και υψηλές ταχύτητες, δηλαδή να επιτύχουμε ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Για το σκοπό αυτό είναι αναγκαίο να καλυφθεί το τεράστιο επενδυτικό κενό που δημιουργήθηκε τα προηγούμενα χρόνια ως συνέπεια της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Και έτσι να καλύψουμε την συντελεσθείσα αποδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης, την απαξίωση των εργασιακών δεξιοτήτων αλλά και να χρηματοδοτήσουμε νέες φιλόδοξες και αναγκαίες πολιτικές, όπως αυτές που αφορούν στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων. Ο διεθνής ανταγωνισμός είναι έντονος και δεν θα μας περιμένει.
Το 2022 είναι έτος υψηλών προσδοκιών και ταυτόχρονα αυξημένων απαιτήσεων. Προσδοκίες που καλλιεργούνται στη βάση της δυναμικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας που ήδη καταγράφεται καθώς και των σημαντικών διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων που αναμένεται να αρχίσουν να ενισχύουν την αναπτυξιακή της προοπτική στους επόμενους μήνες.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προκηρύσσει ανοιχτό διεθνή δημόσιο ηλεκτρονικό διαγωνισμό για την επιλογή αναδόχου για το έργο «Ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων επικοινωνίας του ΕΣΠΑ 2014-2020» συνολικού προϋπολογισμού 2.500.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο για την επίτευξη των γενικών στόχων της επικοινωνίας του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) και την κανονιστική υποχρέωση της χώρας μας για τήρηση της διαφάνειας και ενημέρωσης των πολιτών για τη διαχείριση των πόρων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων.
Η διάδοση της νόσου Covid-19 και οι επιπτώσεις της δοκιμάζουν σκληρά τα συστήματα δημόσιας υγείας και τις οικονομίες των κρατών που πλήττονται. Οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν τη διπλή πρόκληση της εξομάλυνσης της επιδημιολογικής καμπύλης και της καμπύλης της οικονομικής ύφεσης. Και στις δύο περιπτώσεις καθοριστικός παράγοντας θα είναι ο χρονικός παράγοντας.
«Διαμορφώνεται ένα «ΕΣΠΑ της κρίσης» αντίστοιχο της περιόδου 2010-2012, όπου απελευθερώνονται, πιο άμεσα, πόροι προκειμένου να υλοποιηθούν έκτακτες δράσεις ενίσχυσης της κοινωνίας και της οικονομίας», ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτρης Σκάλκος μιλώντας στην εκπομπή «Αναμενόμενα και Μη» στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και τη δημοσιογράφο Κωνσταντίνα Δημητρούλη.
Η πανδημία του κορονοϊού ήρθε να διακόψει αιφνίδια και βίαια την παρατηρούμενη ανάκαμψη της οικονομίας και την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα σε όλα τα επίπεδα. Η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη νέα οικονομική κρίση, σε αντίθεση με την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2009, υπήρξε ανάλογη της πρόκλησης. Η νέα δέσμη χρηματοδοτικών εργαλείων που συνθέτουν το New Generation EU, με κυριότερο το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility) είναι σε θέση όχι μόνο να συμβάλλουν στην ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας στην μετά-covid περίοδο, αλλά και να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα καλύψουν σημαντικό μέρος του επενδυτικού μας κενού και θα συμβάλουν στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας μας.
Καθώς «η ανάταξη των εθνικών οικονομιών μετά το τέλος της πανδημίας δεν θα είναι αυτόματη θα απαιτήσει βραχυπρόθεσμα την εφαρμογή μιας στρατηγικής covid τουλάχιστον για τα επόμενα δύο έτη, όσο και τη διατήρηση μίας μίνιμουμ ευελιξίας στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα όπως αυτή που ισχύει σήμερα και μέχρι το τέλος του 2021 λόγω πανδημίας», ανέφερε ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ μιλώντας στο αγγλόφωνο newsletter Athens Digest.
Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος παραχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα Real News και τη δημοσιογράφο Κωνσταντίνα Χελιδώνη, με θέμα τη συνεισφορά του ΕΣΠΑ στο ΑΕΠ.
Οι ευρωπαϊκές οικονομίες κινούνται σε αχαρτογράφητα νερά, αντιμέτωπες με ταυτόχρονες «πολυκρίσεις» (πανδημία, ενεργειακή κρίση) καθώς και ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον (κλιματική κρίση, τεχνολογικές αλλαγές). Σε αυτό το πλαίσιο σημαντικός είναι ο ρόλος των δημοσίων επενδύσεων ώστε να στηριχτούν χρηματοδοτικά οι αναγκαίες πολιτικές προσαρμογής. Ειδικά για την ελληνική οικονομία με το σημαντικό επενδυτικό κενό που άφησαν πίσω τους η περιπέτεια της πολυετούς οικονομικής κρίσης και η πανδημία.
«Το νέο ΕΣΠΑ σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας νέας εποχής για τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Η Πολιτική Συνοχής αποτελεί την κύρια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική επενδύσεων και αλληλεγγύης, με πολλαπλά και απτά οφέλη για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και οικονομίες. Οι διαπραγματεύσεις για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 και ο σχεδιασμός των νέων Προγραμμάτων έλαβαν χώρα στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας κατά την οποία το οικονομικό περιβάλλον, οι εθνικές και ευρωπαϊκές προτεραιότητες και οι συνήθεις τρόποι εργασίας μεταβλήθηκαν σημαντικά επηρεάζοντας τον προγραμματισμό όλων.
Oι ευρωπαϊκές οικονομίες αντιμετωπίζουν την διπλή πρόκληση της ψηφιακής μετάβασης και του πράσινου μετασχηματισμού. Η επιτυχής προσαρμογή σε αυτές θα οδηγήσει στη δυναμική και διατηρήσιμη ανάκαμψη της οικονομίας. Και αντίστροφα, η αποτυχία της οικονομίας μας να προσαρμοστεί στις διαμορφούμενες νέες συνθήκες αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε περαιτέρω απόκλιση των ελληνικών περιφερειών από τις περισσότερο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες.
Μνημόνιο συνεργασίας υπέγραψαν την Παρασκευή 20 Μαΐου 2022 ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος και η Γενική Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης Ολυμπία Αναστασοπούλου.
Η ελληνική οικονομία πορεύεται σε ένα εξαιρετικά αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον που έρχεται μάλιστα αμέσως μετά την περιπέτεια της πανδημίας, τον επίμονο πληθωρισμό και την αναστάτωση στις διεθνείς αλυσίδες αξίας. Παρά ταύτα η οικονομία μας έδειξε αξιοσημείωτες αντοχές και ανέκαμψε δυναμικά μετά την πανδημία, νωρίτερα μάλιστα από ότι αναμενόταν. Τούτο γιατί συνεχίστηκαν οι αλλαγές σε μία σειρά πεδίων πολιτικής κυρίως για τη διαμόρφωση ενός φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Αλλά και διότι κινητοποιήθηκαν αυξημένοι χρηματοδοτικοί πόροι για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και την στήριξη της απασχόλησης.
Ο Γάλλος Ζαν Μονέτ, οραματιστής της ευρωπαϊκής ενοποίησης και συντάκτης του περίφημου σχεδίου Σουμάν, έλεγε πως η Ευρώπη σφυρηλατείται στις κρίσεις της. Πραγματικά η κρίση της πανδημίας οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια μοναδική «χαμιλτονιανή» στιγμή καθώς η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνιστά μια θαρραλέα κίνηση αμοιβαιοποίησης του χρέους.
Το 2022 που μόλις ξεκινά είναι μια κρίσιμη χρονιά για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Αντιμέτωπες με τη διαχείριση της συνεχιζόμενης πανδημίας, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναζητούν την ισορροπία ανάμεσα στην αναγκαιότητα της άμεσης στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων και του μεσο-μακροπρόθεσμου παραγωγικού μετασχηματισμού της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το πρώτο επιβάλλει την προώθηση ευρείας κλίμακας μέτρων κρατικών ενισχύσεων. Το δεύτερο απαιτεί φιλόδοξες στρατηγικές προσαρμογής στις νέες προκλήσεις (κλιματική κρίση, ψηφιοποίηση κ.ά.)
Το κινεζικό ωροσκόπιο υποδέχεται τη χρονιά τη χρονιά του τίγρη του νερού, ζώδιο που συμβολίζει την ανθεκτικότητα αλλά και τις μεγάλες αλλαγές. Πρόκειται πραγματικά για ταιριαστό συμβολισμό για τη νέα χρονιά που κάνει τα πρώτα της βήματα.
Το 2022 είναι έτος υψηλών προσδοκιών και ταυτόχρονα αυξημένων απαιτήσεων. Προσδοκίες που καλλιεργούνται στη βάση της δυναμικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας που ήδη καταγράφεται καθώς και των σημαντικών διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων που αναμένεται να αρχίσουν να ενισχύουν την αναπτυξιακή της προοπτική στους επόμενους μήνες.
Ταυτόχρονα με τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2021 σηματοδοτεί επίσης τα τριάντα πέντε χρόνια από την ανάπτυξη των Διαρθρωτικών Ταμείων. Η συμμετοχή της χώρας μας, αλλά και της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, αποτέλεσε αιτία για την ανάπτυξη της Πολιτικής συνοχής προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να ανταποκριθεί στην πρόκληση της ενσωμάτωσης χωρών με σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση. Η Πολιτική Συνοχής σύντομα εξελίχθηκε σε μία από τις πλέον καθοριστικές ευρωπαϊκές πολιτικές για την πραγματοποίηση του οράματος για τη δημιουργία ενός κοινού γεωγραφικού χώρου ευημερίας και προόδου για το σύνολο των πολιτών των ευρωπαϊκών περιφερειών. Σε ό,τι μας αφορά, περιττεύει να επισημάνουμε τα απολύτως θετικά αποτελέσματα της Πολιτικής Συνοχής στην ανάπτυξη της οικονομίας και τη σύγκλιση των περιφερειών μας με τις ευρωπαϊκές.