Η σημαντική υποχώρηση των δημοσίων επενδύσεων στη χώρα μας την προηγούμενη δεκαετία είχε αρνητική επίπτωση στον αναγκαίο σχηματισμό παγίων κεφαλαίων στην οικονομία περιορίζοντας τις αναπτυξιακές δυνατότητές της. Αυτό πλέον αλλάζει θεαματικά στα επόμενα χρόνια καθώς, με κύριους άξονες το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μόνο την περίοδο 2023-2026 πρόκειται να δεσμευτούν στις δημόσιες επενδύσεις πόροι που θα ξεπεράσουν τα 47 δισ. ευρώ.
Η συμβολή των δημοσίων επενδύσεων στην αναπτυξιακή ώθηση της οικονομίας δεν διασφαλίζεται βέβαια με τη διαθεσιμότητα των πόρων. Η αποτελεσματική αξιοποίηση των δημοσίων πόρων προϋποθέτει τόσο τη στοχευμένη επιλογή των χρηματοδοτούμενων έργων και δράσεων με κριτήριο την προστιθέμενη αξία τους, όσο και την αποδοτική διαχείρισή τους κατά τρόπο που να μεγιστοποιεί την επίδρασή τους. Το σύστημα διαχείρισης των δημοσίων επενδύσεων βελτιώνεται σταθερά. Στην προκαταρκτική επισκόπηση που έκανε πρόσφατα το ΔΝΤ, με την εφαρμογή του εργαλείου της αξιολόγησης της διαχείρισης των δημοσίων επενδύσεων (Public Investment Management Assessment – ΡΙΜΑ), η χώρα μας συγκεντρώνει υψηλή αξιολόγηση στα περισσότερα κριτήρια, ενώ αναγνωρίζεται η θετική συμβολή των θεσμικών παρεμβάσεων του αρμόδιου υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διαχείρισης των δημοσίων επενδύσεων, όπως η αναβάθμιση και η διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων (e-pde). Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021-2025 (Ν. 4635/2019) αποτελεί μια κομβική μεταρρύθμιση για τον εξορθολογισμό του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) προωθώντας τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό, τη λογοδοσία, τις συνέργειες με τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα.
Η θετική επίδραση των παραπάνω πρωτοβουλιών αντανακλάται σήμερα στην εκτέλεση του ΠΔΕ. Είναι ενδεικτικό ότι την τριετία 2020-2022 δαπανήθηκαν περίπου 31,6 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 80% συγκριτικά με την προηγούμενη τριετία 2017-2019.
Στο επόμενο διάστημα θα πρέπει να επικεντρώσουμε τις παρεμβάσεις μας για τη βελτίωση του συστήματος διαχείρισης των δημοσίων επενδύσεων:
- Στην ενίσχυση σε αριθμό και δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού του δημοσίου τομέα που απασχολείται στο σύστημα παραγωγής και παρακολούθησης των δημοσίων επενδύσεων.
- Στην κάλυψη περιοχών όπου αναφύονται αυξημένες ανάγκες, όπως η χρηματοδότηση της συντήρησης των πολυάριθμων δημόσιων έργων, και η οποία δεν είναι επιλέξιμη από το ΕΣΠΑ.
- Στην επεξεργασία ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τις δημόσιες επενδύσεις, καθώς κάποιες από τις κανονιστικές διατάξεις του υφιστάμενου παραμένουν σε ισχύ από τη δεκαετία του 1950.
Η αποτελεσματική αξιοποίηση των αυξημένων δημόσιων επενδύσεων στα επόμενα χρόνια, μαζί με τη συνεχιζόμενη προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, θα προδιαγράψει έναν νέο κύκλο ευημερίας για την οικονομία μας.
Άρθρο του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκου, στην εφημερίδα “Τα Νέα” (28/01/2023)
