Η Ελλάδα διαχρονικά έχει ωφεληθεί σημαντικά από την Πολιτική Συνοχής, την κύρια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων χρηματοδοτήθηκαν κρίσιμες υποδομές, επενδυτικά σχέδια και κοινωνικές δράσεις, συμβάλλοντας τις περασμένες δεκαετίες στη σύγκλιση με τις περισσότερο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από την πρώτη στιγμή ιεράρχησε ψηλά στις προτεραιότητές της την Πολιτική Συνοχής. Ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας έχοντας ήδη επεξεργασμένο σχέδιο και τα αποτελέσματα φάνηκαν σύντομα οδηγώντας σε βελτίωση των επιδόσεων στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020. Τα τελευταία τρία χρόνια βρισκόμαστε σταθερά στις πρώτες θέσεις της σχετικής ευρωπαϊκής κατάταξης ως προς την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων.
Ταυτόχρονα κινηθήκαμε έγκαιρα και μεθοδικά στο σχεδιασμό των Προγραμμάτων της νέας περιόδου 2021-2027. Εκκινώντας με τη διαδικασία της διαβούλευσης με πλήθος οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, η Ελλάδα έγινε το πρώτο κράτος-μέλος με εγκεκριμένο Εθνικό Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ). Εξίσου ταχύτατα εγκρίθηκε το σύνολο των νέων τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων, τα οποία ενεργοποιούνται με την έκδοση των πρώτων προσκλήσεων, ενώ η χώρα μας ολοκλήρωσε στο τέλος του 2022 το πρώτο αίτημα πληρωμής κράτους-μέλους για το ΕΣΠΑ 2021-2027. Τα νέα ποιοτικά Προγράμματα ενσωματώνουν τις νέες εθνικές προτεραιότητες και ευρωπαϊκές κατευθύνσεις με στόχο τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα.
Πρέπει ωστόσο να ειπωθεί, ότι η μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού αποτυπώματος των κοινοτικών πόρων, δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις προσπάθειες και τις επιλογές των εθνικών κρατών. Το πλαίσιο εφαρμογής της Πολιτικής Συνοχής επιδρά καταλυτικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα ξεχώρισε στις πρωτοβουλίες που οδήγησαν στο προσωρινό πλαίσιο ευελιξίας των Ευρωπαϊκών Κανονισμών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία. Στη συζήτηση που ξεκίνησε για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής μετά το 2027, η χώρα μας προσέρχεται διεκδικώντας μεγαλύτερη ευελιξία στο σχεδιασμό των προγραμμάτων («ιδιοκτησία») αλλά και την εφαρμογή τους, νέα εργαλεία και πολιτικές για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων συνθηκών που αντιμετωπίζουν οι περιφέρειες, όπως η δημογραφική γήρανση ή η απομόνωση ορεινών και νησιωτικών περιοχών.
Σήμερα ξεκινούμε μια νέα περίοδο στην εφαρμογή της Πολιτικής Συνοχής, με το κέντρο βάρους στην αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ 2021-2027 αλλά και συνδυαστικά με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Και βέβαια, γνωρίζουμε καλά τι πρέπει να κάνουμε ώστε η Ελλάδα να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στο παρόν και το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής.
Άρθρο του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκου, στην εφημερίδα “Τα Νέα” (24/02/2023)
