Η πανδημία του κορονοϊού ήρθε να διακόψει αιφνίδια και βίαια την παρατηρούμενη ανάκαμψη της οικονομίας και την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα σε όλα τα επίπεδα. Η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη νέα οικονομική κρίση, σε αντίθεση με την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2009, υπήρξε ανάλογη της πρόκλησης. Η νέα δέσμη χρηματοδοτικών εργαλείων που συνθέτουν το New Generation EU, με κυριότερο το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility) είναι σε θέση όχι μόνο να συμβάλλουν στην ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας στην μετά-covid περίοδο, αλλά και να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα καλύψουν σημαντικό μέρος του επενδυτικού μας κενού και θα συμβάλουν στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας μας.
Αναζητώντας μία ιστορική αντιστοιχία θα λέγαμε ότι, οι πόροι που κατανέμονται στην Ελλάδα (περίπου 32 δισ. ευρώ) σηματοδοτούν ένα νέο Σχέδιο Μάρσαλ, τόσο σε απόλυτους αριθμούς (οι πόροι του Σχεδίου Μάρσαλ αντιστοιχούν, σε τρέχουσες τιμές, σε λιγότερο από το μισό των σημερινών κοινοτικών κονδυλίων, αν προστεθούν σε αυτά οι πόροι του νέου ΠΔΠ 2021-2027) όσο και γιατί οι πόροι αυτοί συνοδεύονται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και όρους εφαρμογής.
Το «ξεκλείδωμα» των διαθέσιμων πόρων συνιστά ταυτόχρονα μία μεγάλη διαχειριστική και πολιτική πρόκληση. Σε διαχειριστικό επίπεδο καλούμαστε σε σύντομο χρόνο να υπερβούμε τις αργές γραφειοκρατικές διαδικασίες και το βαρύ κανονιστικό πλαίσιο που καταλήγει σε έλλειψη ώριμων προς χρηματοδότηση έργων. Και σε πολιτικό επίπεδο, η πρόκληση συνίσταται στην ιεράρχηση των αναγκών, στην προτεραιοποίηση των έργων με πραγματική προστιθέμενη αξία. Ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της απόστασης αναγκών και πραγματικών δυνατοτήτων υλοποίησης της χώρας είναι τα έργα υποδομών μεταφορών, έργα με σημαντική επίδραση στο ΑΕΠ και την απασχόληση (με πολλαπλασιαστή 1,8) με κρίσιμη συμβολή στις διεθνείς αλυσίδες αξίας και με επενδυτικό κενό, ταυτόχρονα όμως με σημαντικούς αναξιοποίητους διαθέσιμους πόρους. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντική η προετοιμασία και χρηματοδότηση μίας νέας γενιάς μεγάλων δημόσιων έργων, φιλικών στο περιβάλλον.
Η ελληνική κυβέρνηση απέδειξε στη διαχείριση της κρίσης του κορονοϊού ότι είναι σε θέση να φέρει αποτελέσματα. Με συνεκτικό σχέδιο, με αποτελεσματικό συντονισμό και με την κινητοποίηση όλων εκείνων των δυνάμεων που μπορούν να συμβάλουν. Ακριβώς αυτές τις ιδιότητες, αν και σε διαφορετικό πλαίσιο, πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε απέναντι στη νέα οικονομική πρόκληση. Η ενδιάμεση έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη (Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία), που βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση, υποδεικνύει τις νέες επενδυτικές προτεραιότητες για την Ελλάδα της. Και το νέο ευέλικτο σχήμα υπό τον Πρωθυπουργό, το οποίο ήδη συστάθηκε και ξεκίνησε τις εργασίες του, διασφαλίζει την ορθή αποτύπωση των αναγκών της οικονομίας και την αποτελεσματική παρακολούθηση του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης που πρόκειται να καταθέσουμε στην Επιτροπή στις 15 Οκτωβρίου. Η «δεξαμενή» των προτεινόμενων έργων πρόκειται να συμπληρωθεί με μηχανισμούς ωρίμανσης των έργων παράλληλα με την απλούστευση των διαδικασιών όπου αυτό είναι εφικτό, για την επιτάχυνση της υλοποίησής τους.
Για χρόνια πορευτήκαμε χωρίς ενθουσιασμό, με λειψές δυνατότητες και ανεκπλήρωτες προσδοκίες. Ήρθε η στιγμή της αισιοδοξίας για την ανασυγκρότηση της χώρας και είμαστε υποχρεωμένοι να ανταποκριθούμε στην πρόκληση.
Άρθρο του ΓΓ Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτρη Σκάλκου, στην εφημερίδα “Τα Νέα” στις 8/8/2020
